Podczas rejsu badawczego po Zbiorniku Goczałkowickim naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, którzy od kilku lat stale współpracują z Górnośląskim Przedsiębiorstwem Wodociągów, wykonali zdjęcia wyjątkowych i rzadko pojawiających się okazów gąbek słodkowodnych. Ich obecność w wodzie świadczy o jej czystości i obfitości planktonu, a także wskazuje na to, że zbiornik świetnie nadaje się do hodowli ryb.

Gąbki słodkowodne powszechnie występują w wodach Afryki Północnej, Ameryki Północnej, Azji i Europy. W Polsce osiągają kilkadziesiąt centymetrów wysokości lub średnicy, w zależności od kształtu dostosowującego się do podłoża. Ich ubarwienie zazwyczaj jest szarobrązowe lub żółtawe, zaś przy silnym naświetleniu - zielonkawe.

Wyglądem bardziej przypominają rośliny niż zwierzęta. Kolonie gąbek mają kształt krzewu i są przytwierdzone do podłoża. Są wrażliwe na zanieczyszczenia, produkty gnicia (metan i siarkowodór), a także substancje toksyczne i oleje, dzięki czemu stanowią naturalne wskaźniki jakości wody w zbiorniku.

Odżywiają się odfiltrowując z wody nano i mikroplankton (bakterie, wiciowce, okrzemki, bruzdnice i pierwotniaki) oraz martwe cząsteczki organiczne. Duża liczba gąbek pełni także rolę biofiltrów, wychwytujących znaczne ilości zawiesin organicznych.

Ciałem gąbek żywi się wiele bezkręgowców, np. skąposzczety oraz larwy jętek, chruścików, ochotek, które drążą w nich kanały i jamy. Na powierzchni kolonii gąbek mogą żyć inne organizmy m.in. skorupiaki i ślimaki glony.

W Polsce gąbki zasiedlają zwykle płycizny, na których ruch wody jest największy. Zimę przeżywają w postaci tzw. gemmul (pąków zimowych). W Goczałkowicach tak dużych jak teraz okazów gąbek słodkowodnych nie zaobserwowano od wielu lat.